Is Emotional Intelligence a useful tool or an abstract concept?

Είναι η συναισθηματική νοημοσύνη χρήσιμο εργαλείο ή μια άπιαστη  θεωρία;

Η συναισθηματική νοημοσύνη είναι μια θεωρία η οποία έχει δεχτεί πολλές κριτικές τα τελευταία χρόνια. Κάποιοι λένε πως είναι πολύ χρήσιμη και άλλη λένε πως είναι μια θεωρία η οποία δεν βοηθά καθόλου και δεν έχει καμία θέση στο χώρο εργασίας. Ποια από τις δύο απόψεις ισχύει και γιατί; Αυτό είναι κάτι που θα το δούμε πιο κάτω.
Πριν αρχίσουμε ας δούμε πρώτα τι είναι η συναισθηματική νοημοσύνη (Σ.Ν.). Η Σ.Ν. είναι η ικανότητα κάποιοu να αναγνωρίζει, να αξιολογεί και να ελέγχει τα συναισθήματα του ίδιου, των άλλων και κάποιας ομάδας. Με βάση τον  Daniel Goleman, ο οποίος μελέτησε εκτενέστερα την Σ.Ν., η συναισθηματική νοημοσύνη αποτελείται από πέντε στάδια:

  • Αυτό-αναγνώριση, να αναγνωρίζονται τα συναισθήματα που νιώθει κάποιος και γιατί. Ποια επίδραση έχουν αυτά τα συναισθήματα.
  • Αυτό-διαχείριση, να μπορεί κάποιος να ελέγχει τα συναισθήματα του και τις παρορμήσεις του.
  • Αυτό-παρακίνηση, η ικανότητα να μπορεί κάποιος να παραμένει συγκεντρωμένος στους στόχους του ανεξάρτητα από τα εμπόδια που θα βρει μπροστά του. Να εστιάζεται στο τελικό αποτέλεσμα.
  • Κοινωνική ευαισθητοποίηση (ενσυναίσθηση), είναι η ικανότητα να αναγνωρίζονται και να κατανοούνται τα συναισθήματα των άλλων είτε αυτά μεταφέρονται λεκτικά είτε μη-λεκτικά. Να προσφέρεται συναισθηματική στήριξη σε άλλους όταν αυτό χρειάζεται και να κατανοείται η σύνδεση μεταξύ των συναισθημάτων και των συμπεριφορών των άλλων.
  • Κοινωνικές ικανότητες, η ικανότητα να μπορεί κάποιος να αντιμετωπίζει δυσκολίες χωρίς να επηρεάζει τους γύρω του. Να αντιμετωπίζει διαφορές και αντιπαραθέσεις με τεχνική και διπλωματία.
Είναι όμως ένα χρήσιμο εργαλείο στο χώρο εργασίας; Αξίζει κάποιος διευθυντής ή προϊστάμενος να αναπτύξει τις ικανότητες της συναισθηματικής νοημοσύνης ή είναι χάσιμο χρόνου;
Πολλοί ερευνητές έχουν φτάσει στο συμπέρασμα ότι οι χώροι εργασίας είναι χώροι συναισθηματικά φορτισμένοι, όπου αναπτύσσονται συναισθήματα και είναι επίσης μια αρένα συναισθημάτων. Οι επιτυχημένοι οργανισμοί σύμφωνα με το International Journal of Management, 2012 είναι εκείνοι που τα συναισθήματα διαχειρίζονται , ωριμάζουν ή αφαιρούνται. Τα αισθήματα είναι άσχετα όσων αφορά τις εργασιακές δραστηριότητες αλλά τα συναισθήματα μπορούν να σταθούν εμπόδιο στην απόδοση των υπαλλήλων ενός οργανισμού.

Πολλοί από εμάς αντιμετωπίζουν δυσκολίες όταν πρέπει να αντιμετωπίσουμε καταστάσεις οι οποίες είναι συναισθηματικά φορτισμένες, ειδικά όταν έχουμε να αντιμετωπίσουμε τα συναισθήματα του θυμού, της ανησυχία και του άγχος. Όταν αυτό συνδυαστεί με αδύνατες επικοινωνιακές τεχνικές, το αποτέλεσμα μπορεί να είναι καταστροφικό. Η ανικανότητα κάποιου να αντιμετωπίσει συναισθήματα του πολύ συχνά μπορεί να οδηγήσει  σε πεσμένο ηθικό, άλυτες διαφορές που εμφανίζονται συνεχώς και χαμηλή παραγωγικότητα σε ένα οργανισμό.

Ένας συναισθηματικά «έξυπνος» οργανισμός είναι εκείνος όπου όλοι οι υπάλληλοι αναλαμβάνουν την ευθύνη να αυξήσουν οι ίδιοι τη συναισθηματική νοημοσύνη τους με το  να αναπτύξουν τις ικανότητες της αυτό-αναγνώρισης, να ελέγχουν τους εαυτούς τους και να αυτό-παρακινούνται. Είναι επίσης ένας οργανισμός όπου όλοι επικοινωνούν με σεβασμό και κατανόηση, θέτονται ομαδικοί στόχοι και όλοι βοηθούν ο ένας τον άλλο για να επιτευχθούν αυτοί οι στόχοι. Υπάρχει ενθουσιασμός και αυτοπεποίθηση.
Εάν ένας ηγέτης έχει αναπτυγμένη συναισθηματική νοημοσύνη τότε θα μπορεί να αναπτύξει την αυτοπεποίθηση και την αυτό-παρακίνηση της ομάδας του. Επίσης θα έχει την ικανότητα να αντιμετωπίζει συναισθηματικά φορτισμένες καταστάσεις με επιτυχία και θα έχει αναπτύξει την ικανότητα να μπορεί να δίνει εποικοδομητική ανατροφοδότηση. Η συναισθηματική νοημοσύνη σε ένα οργανισμό μειώνει και τις άδειες ασθένειας και επίσης την επαγγελματική εξουθένωση του προσωπικού.

Ένας οργανισμός ο οποίος στερείται τη συναισθηματική νοημοσύνη είναι όπως ένα σώμα με αδύνατο ανοσοποιητικό σύστημα. Ο οργανισμός μπορεί να μην πεθάνει από έλλειψη συναισθηματικής νοημοσύνης αλλά είναι πιο επιρρεπής σε εσωτερικούς και εξωτερικούς παράγοντες οι οποίοι μπορούν να τον σκοτώσουν.

Μετά από όλα αυτά μπορούμε να πούμε πως η συναισθηματική νοημοσύνη είναι ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο και δεν είναι απλά μια άπιαστη θεωρία. Ειδικά αυτή την δύσκολη περίοδο που διανύουμε όπου το ηθικό του προσωπικού είναι πεσμένο, η παρακίνηση είναι ανύπαρκτη, η παραγωγικότητα πεσμένη η συναισθηματική νοημοσύνη είναι πιο χρήσιμη παρά ποτέ. Το να μπορεί ένας ηγέτης να αναγνωρίζει, να καταλαβαίνει και να αντιμετωπίζει σωστά τα τόσα πολλά αρνητικά συναισθήματα που υπάρχουν σε πολλούς οργανισμούς σήμερα είναι μια ικανότητα που πολλοί λίγοι την έχουν αλλά εκείνοι που την έχουν είναι αυτοί που θα βγουν σώοι και αβλαβής από αυτή την οικονομική «κρίση» που αντιμετωπίζουμε.

Bianca Allery
Διευθύντρια Πελατειακών Σχέσεων